Vergeet de Hedwigepolder. Afgelopen donderdag zette politiek Den Haag de hele
vaderlandse overlegpolder onder water.

Het begrotingsakkoord van de twee regeringspartijen, D66, GroenLinks en de
Christen Unie breekt met de lange Nederlandse traditie van sociaaleconomisch
overleg.

Het akkoord gooit zwaarbevochten sociale regelingen overhoop. Ontslagrecht,
AOW, pensioen, WW en zelfs de loonvorming worden per decreet vanuit Den Haag
aangepakt, zonder vooraf consulteren van de werkgevers en vakbonden, zonder
adviesaanvraag bij de SER, zonder nachtelijke vergaderingen met Agnes
Jongerius (FNV) en Bernard Wientjes (VNO-NCW).

De polderbaronnen staan met tot hun middel in het water. Het parlement heeft
de dijken doorgeprikt en regeert soeverein.

In het moeras

Jongerius heeft duidelijk moeite met haar plek in het nieuwe Hollandse moeras.
De versoepeling van de ontslagbescherming komt hard aan bij de vakbonden,
die daar jaren met succes tegen streden. De versnelde verhoging van de
AOW-leeftijd en de loonstop voor ambtenaren doen minstens zoveel pijn.

Eerder deze week noemde Jongerius Mark Rutte ‘onbetrouwbaar’ , toen bleek dat
de premier het door de polder zo moeizaam afgesloten pensioenakkoord wilde
openbreken. Naar voren halen van de verhoging van de AOW-leeftijd was voor
de FNV onbespreekbaar. Het kabinet is ‘ gek’ . En het akkoord van donderdag
noemt ze een ‘ schijnvertoning’ .

Het zijn de woeste uithalen van iemand die zich buitengesloten voelt. Hoe
irrelevanter, hoe harder de toon.

Moeilijk verteerbaar

Wientjes laat zich minder kennen, en roemt de ‘ moed’ van de politiek. Maar
ook voor werkgevers zitten er veel moeilijk verteerbare maatregelen in het
bezuinigingspakket.

Zo moeten werkgevers voortaan de eerste zes maanden van de WW uit eigen zak
betalen, als zij personeel ontslaan. Ook gaat de WW-premie voor werkgevers
omhoog, in totaal wordt daardoor een half miljard bij de bedrijven
weggehaald.

Er komt een eenmalige crisisheffing op hoge inkomens, die bij de werkgevers
zal worden geïnd. Dat is een directe verhoging van de arbeidskosten, die
bedrijven in de meeste gevallen niet op het personeel kunnen afwentelen.

Ook de verhoging van het BTW-tarief komt bij bedrijven hard aan. Doorberekenen
in de prijzen is onder de huidige omstandigheden voor veel ondernemers niet
mogelijk.

Eerder beloofde lastenverlichting voor bedrijven wordt uitgesteld en de
bankbelasting wordt verdubbeld. Verder mogen werkgevers straks geen
belastingvrije reiskostenvergoeding meer uitkeren aan werknemers.

Vage belofte

Dit zijn ingrijpende maatregelen, waar normaal gesproken weken van masseren en
overleg aan vooraf zou zijn gegaan. Wat krijgen de werkgevers er voor terug?
Een vage belofte van versoepeling van de ontslagbescherming en een
begrotingstekort dat binnen de Europese grenzen blijft.

Natuurlijk, er was haast geboden. Den Haag had deze week slechts enkele dagen
om een begroting voor 2013 in elkaar te draaien. Voor overleg met de polder
was geen tijd.

Maar dat is slechts het halve verhaal. Er was ook geen geld voor overleg met
werkgevers en werknemers. Zet Wientjes en Jongerius in een vergaderruimte en
ze komen de volgende dag met een constructief akkoord waarbij de overheid
akkoord én een rekening voor de minister van Financiën. Sociale rust wordt
in Nederland door de overheid betaald.

Dat was al zo in de jaren negentig, toen lastenverlichting door de overheid
loonmatiging en banengroei mogelijk maakte. En zo werkte het bij het
pensioenakkoord: werkgevers hoefden geen hogere pensioenpremie te vrezen,
werknemers gingen later met pensioen, en de overheid mocht de
koopkrachteffecten repareren, middels een welvaartsvaste AOW.

Blanco cheque

Dat is de essentie van de polder: werkgevers en werknemers lijken elkaar de
hand te schudden, maar in werkelijkheid houden ze samen de blanco cheque van
de overheid vast.

Maar de blanco cheques zijn op. De overheid moet bezuinigen en heeft geen geld
meer om de raderen van het sociaal overleg smeren. Zonder smeergeld heeft de
regering van de polder weinig te verwachten.

Daar komt de komende jaren weinig verandering in. De vette jaren zijn voorbij,
nu komen de jaren van schuldsanering en vergrijzing. De tijd van afgekochte
sociale akkoorden komt niet snel meer terug. De polder blijft geïnnundeerd.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl